اثرات سطوح متفاوت جیره پروتئین بر پارامترهای تولیدی و بیو شیمی شترمرغ ها

هدف این مطالعه بررسی اثرات جیره های غذایی با سطوح مختلف پروتئین بر بیوشیمی و تولیدات شتر مرغ ها بود.دراین مطالعه 18 شترمرغ 8 ساله (6 شترمرغ نر و 12 شترمرغ ماده)مورد بررسی قرار گرفتند که به صورت رندوم به دو گروه سه جفتی (یک نر و 2 ماده)  بطور مرتب با پروتئین  خام 20% و 22% غذا داده شدند.گروه 20% پروتئین خام، با 20%پروتئین خام ،2900کیلو کالرییme  و آلفافا (ad libitum) و  گروه 23% پروتئین خام ، با سطح 23% پروتئین ،2900 کیلو کالری و الفافا (ad libitum)بین ماه های می تا سپتامبر غذا داده شدند .مشخص بود که پارامترهای زیست-شیمی شترمرغ ها که با جیره 20%پروتئین و 23% پروتئین تغذیه شدند تفاوت چندانی با هم نداشتند مگر یک تفاوت. تفاوت اصلی این است که هرچه سطح پروتئین بالا باشد اثر منفی بر تعداد تخم ها و زادآوری تخم ها داشته هاست .نتایج تحقیقات اخیر نشان می دهد که نسبت پروتئین خام نباید از 20% تجاوز کند.

مقدمه

تغذیه بخش مهمی از مدیریت شترمرغ است. جیره شترمرغ ها بر پایه ارزش پروتئین است و مطابق با تحقیق در این حوزه نیازهای تغذیه ای پرنده های مولد و پرواری دائما در حال تغییر است ،از این رو تقاضای جیره جایگزین بر اساس مرحله رشد یا  تولید بصورت دائم وجود دارد.برای رشد مناسب بهره گیری از بیشترین صرفه اقتصادی برای خوراک دادن  بسیار ضروری است. رسیدن به هدف جیره غذایی ایده آل و متعادل بین پروتئین انرژی زا و مواد معدنی و ویتامین بسیار مورد نیاز است . فقدان یا عدم تعادل در یکی از مواد نام برده به رشد و تولید آسیب میزند.مزرعه داری متمرکز تجاری شترمرغ،مستلزم ارزیابی دقیق محتوای تغذیه عناصر در دسترس در جیره غذایی و علاوه بر آن دانش مناسب نیازها ی تغذیه ای در این پرندگان در مراحل مختلف رشد و تولید است.بیشتر شرکت های پرورش دهنده در حال تولید جوجه(starter) پرواری و مولد هستند .علاوه بر این ممکن است محدودیت در استفاده از برخی منابع علوفه  یا مواد ریز مغذی مانند یونجه از طرف برخی تولید کنندگان توصیه شود.میزان پروتئین بین 16تا22 درصد در نوسان است .برای جوجه ها پروتئین بالا (28%) توصیه نمی شود چراکه اینگونه جیره ها  باعث اختلالات در پای بوقلمون شده است.این جیره ها بر پایه مطالعات علمی است هرچند تحقیقات کمی بر روی شترمرغ ها انجام شده است. در هر صورت نیازهای تغذیه ای شترمرغ ها ناشناخته است و تغذیه گران هنوز با استاندارد های مورد استفاده موافق نیستند.هدف این مطالعه بررسی اثرات سطوح مختلف پروتئین جیره ها ی شتر مرغ بر زیست –شیمی و تولیدات آن هاست .

روش ها ومواد

پرنده های آزمایشی استفاده شده در این مطالعه از مرکز رشد شترمرغ (the ostrich Raising unit)دانشکده کشاورزی (faculty agriculture )، دانشگاه بولوداگ در منطقه بارسا (Bludag university in the bursa regain) در بخش غربی ترکیه به دست آمده اند. 18 شترمرغ بالغ (8 ساله) 6 نر و 12 ماده مورد مطالعه قرار گرفتند که در این دوره آزمایشی شترمرغ ها در 6 جفت پرواری (1 نر و 2 ماده ) بودند.این شترمرغ ها به دو گروه با درصد متفاوت پروتئین در تغذیه تقسیم شدند. گروه اول یا گروه پروتئین 20% لایه غذایی شامل  20%پروتئین خام  و 2900Kcal/kg و یونجه (ad libitum) و گروه دوم یا  گروه پروتئین  23% با لایه غذایی  شامل 23% پروتئین خام  2900kcal/kg  و یونجه (ad libitum) در ماههای می تا سپتامبر غذا داده شدند . پس از آن به شترمرغ های هر دو گروه یونجه خشک،علف تازه ذرت و 700  g/day  مخلوط تفاله حبوبات برای مدت 7 ماه در دوره زمستان داده شد.آب آشامیدنی نیز  برای هر دو گروه در دسترس قرار داشت.
ترکیب جیره های آزمایشگاهی شترمرغ ها با روش weede تجزیه و تحلیل شد. برای آنالیز فسفر از مواد معدنی  نیز از روش vondomolibdo   استفاده شده است همچنین کلسیم، سدیم ، پتاسیم و منگنز با استفاده از روش Dry Burning  مشخص شده است. همه این موارد درجدول زیر نشان داده شده است :

جدول شماره 1 : ترکیب مواد مغذی خوراک تخم شترمرغ

در پایان دوره غذا دهی،برای آسان تر شدن بررسی ها  سر پرندگان پوشانده شد.نمونه خون با استفاده از تیوپ جمع آوری خون از سیاهرگ بال پرنده گرفته شد و با ظروف یخی به آزمایشگاه برای آنالیز منتقل گشت.
نمونه های خونی درسانتریفیوژ 3000rpm   به مدت 5 دقیقه قرار گرفته و سرم جدا سازی شده آن در دمای 20- درجه برای آنالیز های بعدی ذخیره شد. سطح سرم گلوکز،کلسترول کل ،پروتئین کل ، اوره ، اسید اوریک ،کلسیم و فسفر معدنی با استفاده از روش Atue Technicon DAX72  تعیین شد.تغییر سطح پروتئین در غذای شترمرغ ها در جدول شماره 2  نشان داده شده است :   

جدول شماره 2 : اجزای زیست- شیمی تغذیه شترمرغ با محتویات پروتئینی مختلف

از نظر آماری،تفاوت بین گروه ها برای پارامترهای زیست – شیمیایی با روش Mann-Whiteny U-tastمورد آزمایش قرار گرفت و همینطور پارامترهای بیو شیمی با روش SPSS10.0.1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت

P< 0.01

n.s. = non- significant                                                                                                  
جدول شماره 3 : میانگین تولید تخم شترمرغ و مشخصات تخم تولیدی در گروه های مورد آزمایش

نتایج و بحث

در این مطالعه مشخص شد که سرم شترمرغ هایی که در جیره غذایی آن ها 20% پروتئین خام  یا 23% پروتئین خام وجود داشته تفاوت چندانی از نظر آماری نداشته اند.تنوع مشاهده شده در شترمرغ ها می تواند علل مختلفی چون سن ، جفتگیری ،زمان آخرین خوراک و...داشته باشد.به این معنی که غلظت گلوکز سرم درگروه 1 فقط کمی بالاتر از گروه 2 بوده است که شبیه محدوده طبیعی گلوکز شترمرغ است .  غلظت کلسترول در مطالعه ما در گروه 1 به میزان 0.24 ±99/2 mmol/l  و در گروه 2 به میزان 0.22 ±99/2 mmol/l تعیین شده است. اگرچه غلظت کلسترول سرم در شترمرغ هایی با سن زیر 12 ماه بطور قابل توجهی کاهش یافته است این موارد با سرم شترمرغ های بالغ  باغ وحش که سطح کلسترول آن ها 0.5±1.7 بوده قابل مقایسه است. همینطور اگرچه غلظت پروتئین سرم در هر دو گروه کم بوده است این غلظت در گروه اول نسبت به گروه دوم هم پایین تر بوده است. مقادیر ثبت شده در این مطالعه شبیه گزارش ارائه شده توسط Gosta (1993)  و OKOTELEBOLT (1992) است .  غلظت اوره در این مطالعه درگروه 1 کمتر از گروه 2 بوده است . این در حالی ست که این یافته ها با یافته های POLAT (2001)  سازگار است اما با یافته های PALOMEQUE  متفاوت  است. در مقابل غلظت اسید اوریک سرم درگروه 1 بالاتر از گروه 2 بوده است ، هرچند غلظت اسیداوریک شترمرغ ها،پایین تر از حد نرمال یافته ها در مورد شترمرغ های بالغ بوده است اما بیشتر از سطح مطالعات LEV Y(1989) و BRAND(2002) بوده است.گزارش غلظت اسید اوریک و اوره در این مطالعه در گروهی که با پروتئین بالا(17%)تغذیه شدند بیشتر از گروهی است که با پروتئین با سطح پایین تر (13%)غذا داده شدند.همچنین در این مطالعه غلظت کلسیم بین هر دو گروه یک و دو یکسان بوده که با گزارش ارائه شدهPalomrqe(1991) هماهنگ  بوده اما این غلظت در هر دو گروه نسبت به گزارشات دیگر به میزان چشمگیری بالاتر بوده است. Levy 1981 ,Polat 2001)
غلظت فسفر معدنی سرم در گروه 1 بین 0.31 ± 0.88 mmol/l  و در گروه دوم حدود 0.22±0.74 بود که در این مطالعه کمتر از مطالعات قبلی(Bezuidenhaut , Coetzer 1986 ,Gray , Brown 1995) نشان داده شده است.میانگین تولید تخم شتر مرغ و ویژگی های تخم های تولیدی در این دو گروه و اثر پروتئین با سطوح مختلف در شترمرغ های مولد در نمودار 3 و 4 نشان داده شده است:

مصرف خوراک در هر تخم شترمرغ در گروه 1 نسبت به گروه2 تقریبا 0.5 کیلوگرم پایین تر بوده است که تفاوت عمده ای به شمار نمی آید.تنها یک تفاوت مهم در میزان زاد آوری تخم وجود دارد که ارتباط بین  میزان باروری تخم شترمرغ و جوجه در آوری تخم ها بین مقادیر مختلف پروتئین  را نشان می دهد.اما در میزان وزن تخم مرغ ها تفاوت خاصی به چشم نمیخورد.این پارامترها در گروه 1 (تغذیه با 20% پروتئین ) بالاتر از گروه دو (تغذیه با 23% پروتئین) بوده است. شبیه این یافته ها در مطالعات توسط Brown (2006) هم گزارش شده است. بر طبق این تحقیقات مقادیر بالای پروتئین بر روی وزن و رشد تخم شتر مرغ ها اثر خاصی نداشته است با این حال گزارش Gandini(1986) نشان میدهد که میانگین بالاترین وزن بدن پرنده از جیره غذایی خاصی (14% ،16%، 18% و 20% پروتئین ) استفاده کرده بودند متعلق به جیره  با 20% پروتئین بوده است. این نتایج نشان می دهد که در سطح 0.05 احتمالا تفاوت معنا داری وجود ندارد.

نتیجه

سطح بالای پروتئین در غذای شترمرغ ها تاثیر منفی بر تخم تولیدی و میزان جوجه آوری آن دارد.این بدان معنی است که به میزان پروتئین بیش از 20% نیاز نیست.

منبع : veterinarski ARHIV 73(2),73-80, 2003